شاید در نگاه اول قهوه فقط یک نوشیدنی ساده باشد که با تأمین کافئین مورد نیاز بدن، سطح هوشیاری و تمرکز را بالا میبرد، اما اگر دقیقتر بنگریم، خواهیم دید که قهوه تنها یک نوشیدنی نیست؛ بلکه یک ابزار قدرتمند بیوشیمیایی است که اگر به درستی و در زمان مناسب مصرف شود، میتواند تأثیرات عمیقی بر متابولیسم، عملکرد مغز، سلامت کبد و حتی فرایند چربیسوزی داشته باشد.
به طور معمول، بهترین زمان برای نوشیدن قهوه، 2 الی 4 ساعت بعد از بیدارشدن از خواب است؛ اما این زمان، بسته به نوع قهوه و هدف مورد نظر، متفاوت خواهد بود. در ادامه این مقاله از قهوه پخش به بررسی دقیق بهترین زمان نوشیدن قهوه خواهیم پرداخت.
بهترین زمان خوردن قهوه برای لاغری
کافئین موجود در قهوه باعث تحریک سیستم عصبی سمپاتیک میشود که به نوبه خود، منجر به آزادسازی هورمونهایی مانند نوراپینفرین میگردد؛ هورمونی که مستقیماً به سلولهای چربی فرمان آزادسازی اسیدهای چرب را میدهد؛ اما همه این فرایندها زمانی مؤثر واقع میشوند که قهوه در زمان درست مصرف شود. تحقیقات نشان میدهند که بهترین زمان نوشیدن قهوه برای افزایش چربیسوزی، ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از ورزش هوازی یا تمرینات مقاومتی است. در این بازه، کافئین به خوبی وارد جریان خون شده و عملکرد هوازی، تمرکز و آزادسازی چربی را به حداکثر میرساند.
از سوی دیگر، اگر ناشتا قهوه بنوشید، به شرط آنکه معده شما به آن حساس نباشد، تأثیر قهوه بر لیپولیز (فرایند تجزیه چربیها) حتی بیشتر خواهد بود. در حالت ناشتا، بدن دسترسی به منابع قندی ندارد و سریعتر به سراغ ذخایر چربی میرود؛ کافئین این مسیر را هموارتر و سریعتر میکند.
بهترین زمان مصرف قهوه اسپرسو و دلایل آن
اسپرسو از نظر طعم و تأثیرگذاری با قهوههای معمولی تفاوتهایی دارد. اسپرسو به دلیل غلظت بالای کافئین و فنولها، تأثیر سریعتر و متمرکزتری بر سیستم عصبی میگذارد؛ بنابراین زمانبندی مصرف آن نیز باید هوشمندانهتر انجام شود.
بهترین زمان نوشیدن اسپرسو زمانی است که کورتیزول بدن در حال کاهش است، نه در اوج. سطح کورتیزول که یکی از هورمونهای کلیدی بیداری و هوشیاری است، به طور طبیعی در حدود ساعت ۸ تا ۹ صبح به اوج خود میرسد. نوشیدن اسپرسو در این زمان میتواند منجر به تحمل بیشتر نسبت به کافئین شود و اثربخشی آن را کاهش دهد؛ بنابراین بهترین زمان برای مصرف اسپرسو، بین ساعات ۹:۳۰ تا ۱۱:۳۰ صبح و یا بین ۱:۳۰ تا ۵ بعدازظهر است. در این بازهها، اثر اسپرسو بهینهتر خواهد بود و میتواند به افزایش تمرکز، کاهش خستگی ذهنی و حتی تقویت عملکرد شناختی منجر شود.
علاوه بر اینها، نوشیدن اسپرسو در اواخر شب یا بعد از ساعت ۶ عصر نیز توصیه نمیشود؛ چرا که کافئین آن میتواند به راحتی چرخه خواب را مختل کند و کیفیت خواب عمیق را کاهش دهد.
بهترین زمان خوردن قهوه برای کبد چرب و دلایل آن
مطالعات متعددی تأثیر مثبت قهوه بر سلامت کبد و کاهش خطر ابتلا به بیماریهای کبدی، از جمله کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) را نشان دادهاند. ترکیبات موجود در قهوه، به ویژه پلیفنولها و کافئین، میتوانند التهاب کبد را کاهش داده و از انباشت چربی در سلولهای کبدی جلوگیری کنند.
نکته مهمی که وجود دارد، این است که زمان مصرف قهوه نیز میتواند بر شدت تأثیر آن بر کبد مؤثر باشد. بهترین زمان نوشیدن قهوه برای افراد مبتلا به کبد چرب، صبح زود، همراه با وعده صبحانه یا کمی بعد از آن است. در این بازه زمانی، جذب ترکیبات مفید قهوه در کنار چربی و قندهای موجود در وعده صبحانه بهتر انجام میشود و از افزایش ناگهانی قند خون که به کبد فشار میآورد، جلوگیری خواهد شد.
از طرف دیگر، نوشیدن قهوه در زمانهای نزدیک به خواب ممکن است متابولیسم شبانه کبد را دچار اختلال کرده و عملکرد آن را کاهش دهد. کبد در هنگام خواب وارد مرحله بازسازی میشود و مصرف کافئین در این زمان میتواند این بازسازی را با اختلال مواجه سازد.
برای حداکثر اثربخشی، نوشیدن قهوه با میزان کافئین متوسط (مثلاً یک فنجان قهوه دمی یا اسپرسو با حجم کم) در صبح و ترجیحاً با غذای کمچرب و کمقند، توصیه میشود. توجه به این الگو هم به عملکرد کبد کمک میکند و هم خطر عوارض گوارشی را کاهش میدهد.
چند ساعت بعد از غذا قهوه بخوریم
یکی از اشتباهات رایج در فرهنگ غذایی بسیاری از کشورها، نوشیدن قهوه بلافاصله بعد از غذاست. اگرچه این عادت ممکن است تا حدودی لذتبخش باشد؛ اما از منظر جذب مواد مغذی و عملکرد گوارشی، تصمیم چندان درستی نیست.
کافئین، تاننها و پلیفنولهای موجود در قهوه میتوانند جذب برخی مواد معدنی مهم مانند آهن، روی و منیزیم را کاهش دهند که این موضوع زمانی که قهوه بلافاصله بعد از غذا مصرف شود، نمود مییابد.
بر اساس مطالعات مختلف، بهترین فاصله برای نوشیدن قهوه پس از غذا، حداقل یک تا یک و نیم ساعت بعد از وعده غذایی است. در این مدت، فرایند گوارش اولیه انجام، جذب مواد کلیدی آغاز شده و تأثیر منفی قهوه بر جذب آهن به حداقل رسیده است.
برای کسانی که به قهوه بعد از غذا عادت دارند، گزینههای بهتری مانند قهوه بدون کافئین یا دمنوشهای گیاهی پیشنهاد میشود تا هم لذت نوشیدنی گرم حفظ شود و هم سلامت کلی بدن تضمین گردد.
مقدار مجاز مصرف قهوه در روز
همانطور که مصرف درست قهوه میتواند فواید شگرفی داشته باشد، زیادهروی در آن نیز ممکن است با عوارضی مانند اضطراب، بیخوابی، تپش قلب و افزایش فشارخون همراه باشد؛ بنابراین آگاهی از مرز مصرف ایمن قهوه، از ضروریات هر سبک زندگی سالم است.
میزان مجاز مصرف قهوه در روز برای یک فرد بزرگسال سالم، حداکثر ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیگرم کافئین است که معادل حدود ۳ تا ۴ فنجان قهوه دمی یا ۲ تا ۳ فنجان اسپرسو محسوب میشود. البته این مقدار بسته به ویژگیهای ژنتیکی، سطح تحمل فرد، وزن و وضعیتهای خاص (مانند بارداری، بیماریهای قلبی یا اضطراب مزمن) میتواند تغییر کند.
افرادی که به کافئین حساس هستند، باید با مقادیر پایینتر شروع کنند و بازخورد بدن خود را بررسی نمایند. نوشیدن قهوه در ساعات پایانی روز نیز ممکن است حتی در دوزهای پایین، بر خواب شبانه تأثیر بگذارد و این موضوع، ربطی به استثنائات فوق ندارد.
نتیجهگیری
نوشیدن قهوه همان قدر که مفید است، میتوان با عوارضی نیز همراه باشد؛ همه چیز بستگی به زمان، مقدار و هدف شما از نوشیدن آن دارد. این نوشیدنی میتواند متابولیسم بدن را بالا ببرد، عملکرد مغزتان را تقویت کند، به سلامت کبد کمک نماید و حتی باعث کاهش وزن شود؛ البته به شرطی که با آگاهی و زمانبندی مناسب مصرف شود.